Het Cliché als Motor / The Cliché as Motor
Na afloop van het gesprek lopen we door de rosse buurt van Amsterdam in de richting van het Centraal Station. “Kijk om je heen, alles is drukwerk. Posters, aankondigingen, uithangborden”, stelt Martijn Sandberg. De grafiek is voor hem een produktie-techniek. De stad zijn werkveld. “Amsterdam is een affiche voor alle ideeën die er bestaan. Hier zie je een constante overdracht van informatie.”
Sandberg selecteert, geeft commentaar. Hij speelt, spot, draait woorden om, wijzigt letters, verandert én ontkracht betekenis, zelfs binnen zijn eigen werk. Zijn beelden ontstaan soms vanuit combinaties van typografie, formaat en kleur; de beeldtaal zoals te zien in ‘Neo Age Now’.
Het beginpunt ligt zowel bij tekst als beeld in de clichés van de westerse populaire cultuur. Begrippen en symbolen die door eindeloos gebruik gemeengoed zijn geworden, hun oorspronkelijke betekenis is verloren gegaan. Door deze clichés in een nieuwe, niet vanzelfsprekende, context te plaatsen of door samenvoegen van beeldtekst en beeld kan een nieuwe betekenis ontstaan of wordt de kijker gedwongen na te denken over de waarde van de oorspronkelijke betekenis van het begrip of symbool.
Zo gebruikt Sandberg het ‘Ying-Yang’-teken in een reeks stickers; de ‘Mindfuck’-serie (de naam kan gezien worden als een ironische verwijzing naar het gebruik van de begrippen Mind en Fuck in de hedendaagse dance- en rockcultuur). Hij drukt het symbool in fluoriserend groen en oranje. Het is daardoor nauwelijks mogelijk langere tijd naar het werk te kijken. Naast het Ying-Yang teken staat in een door Sandberg ontworpen lettertype de tekst ‘See Nothing Say Nothing’, een deel van de Engelstalige versie van de uitdrukking ‘Horen, zien en zwijgen’.
Het selecteren, samenstellen, commentaar leveren is niet willekeurig. Sandberg heeft dan ook niet veel op met het postmoderne idee van collage, dat uitgaat van het principe ‘alles betekent alles, dus alles betekent niets’. “Die zogenaamde samenstellingen zijn daardoor volstrekt willekeurig, gemakzuchtig. Ik mis de keuze, de scherpte, de inhoud. Het roept geen enkele reactie meer op.”
Het inhoudelijk aspect van zijn werk (...) hoeft niet eenduidig te zijn, het kan spotten, het absurde van een bepaald verschijnsel zichtbaar maken, maar tegelijkertijd naar zichzelf verwijzen, zichzelf onderuit halen. In ‘Neo Age Now’, een enorm werk bestaande uit typografie in fluoriserend oranje, ligt de relatie met de opnieuw heersende New Age trend voor de hand. (…) Maar ‘Neo Age Now’ is ook een design voor eeuwen. Nieuwe kunst nu; een altijd geldende opmerking. Een open deur. Toch is ‘Neo Age Now’ misschien wel een centraal begrip in het werk van Sandberg. Het geeft ook uitdrukking aan het synchroniteitsprincipe; het gezuiverd zijn van het verleden en het werkelijke leven in het hier en nu. (...) is hij een deel, of liever een produkt van zijn tijd. Iemand die niets tot kunst verheft en tegelijkertijd aantoont hoe absurd dat is.
Article: Het Cliché als Motor
Author: Roy Wassink
Catalogue: ‘Grafiek 1995’, Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht/ NL
Publisher: HKU, Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving, Utrecht/ NL
Copyright © 1995 Roy Wassink & HKU. All Rights Reserved.
The Cliché as Motor
After the interview is over, we walk through the Amsterdam red light district in the direction of Central Station. “Look around you, everything is print. Posters, advertisements, signs”, states Martijn Sandberg. For him, graphics are a production technique. The city is his field of work. “Amsterdam is a poster for all the ideas in existence. You see a constant transfer of information here.”
Sandberg selects, comments. He plays, mocks, turns words around, changes letters, alters and negates meaning, even within his own work. His images sometimes arise out of combinations of typography, format and colour; the language of imagery such as may be seen in ‘Neo Age Now’.
The starting point lies both in text and in image in Western popular culture clichés. Concepts and symbols that have become common property through incessant use, their original significance has been lost. By placing these clichés in a new, no longer self-evident context or by the combining of image text and image, a new significance can arise. Or the onlooker may be forced to think about the value of the original significance of the concept or symbol.
Sandberg thus uses the ‘Ying-Yang’ sign in a range of stickers; the ‘Mindfuck’-series (the name may be seen as an ironic reference to the use of the concepts ‘Mind’ and ‘Fuck’ in contemporary dance and rock culture). He prints the symbol in fluorescent green and orange. This makes it scarcely possible to gaze at the work for long. In addition to the Ying-Yang sign there is the text in a font designed by Sandberg ‘See Nothing Say Nothing’, part of the English language version of the expression ‘Horen, zien en zwijgen' ('Hear nothing, see nothing, say nothing').
This selecting, combining, commenting is not random. Sandberg has no great liking for the post-modern idea of collage assuming the principle ‘everything means everything, so everything means nothing’. “These so-called combinations are thus completely arbitrary, lazy. I miss choice, sharpness, content. It no longer stimulates a single reaction.”
The content aspect of his work (...) does not have to be unambiguous, it can mock, make the absurdity of certain phenomenon visible, but at the same time refer to itself, undermine itself. In ‘Neo Age Now’, an enormous work consisting of typography in fluorescent orange, relationship to the trend of New Age now prevailing again would seem obvious. (…) But ‘Neo Age Now’ is also a design for throughout epochs. New art now; always a valid remark. An open door. Yet ‘Neo Age Now’ is perhaps a central concept in Sandberg’s work. It also gives expression to the principle of synchronicity; being purged of the past and really living in the here and now. (…) Moreover he is a part or rather a product of his time. Someone who elevates nothing into art and at the same time demonstrates how absurd that is.
Article: The Cliché as Motor
Author: Roy Wassink.
Translation NL-EN: Helen-Anne Ross.
Catalogue: ‘Grafiek 1995’, Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht/ NL
Publisher: HKU, Faculty Visual Arts and Design, Utrecht/ NL
Copyright © 1995 Roy Wassink & HKU. All Rights Reserved.
|
